Bộ Đôi Hoạt Chất Cộng Hưởng Hiệu Quả - Bạn Không Nên Bỏ Qua

Khi tiếp cận điều trị các vấn đề về da, sản phẩm thoa ngoài hầu như là lựa chọn điều trị ưu tiên (first-line treatment), đồng thời được duy trì trong suốt quá trình chăm sóc da. Chúng ta thường biết đến Retinol như “tiêu chuẩn vàng” trong chống lão hoá, hay “Niacinamide" là tiêu chuẩn vàng về hoạt chất mang tính đa nhiệm; tuy nhiên; các nghiên cứu lâm sàng vẫn cho thấy việc kết hợp nhiều hoạt chất vẫn mang lại hiệu quả vượt trội hơn so với việc sử dụng đơn chất. Bài viết sau sẽ đưa ra các cặp đôi hoạt chất hoạt động hiệu quả cùng nhau mà bạn nên bổ sung vào chu trình dưỡng da của mình.  

1. Có nên kết hợp các hoạt chất chăm sóc da khác nhau?

Ngày nay, sự bùng nổ của các phương tiện truyền thông và mạng xã hội cho phép mọi người chủ động tìm hiểu và nhận thức về thành phần chăm sóc da một cách rộng rãi hơn. Điều này dẫn đến sự củng cố ý thức chăm sóc da của con người trong xã hội hiện đại, kéo theo nhu cầu xây dựng chu trình chăm sóc da mang tính cá nhân tăng vọt. Trong bài viết trước, chúng ta đã tìm hiểu về các hoạt chất cần có trong chu trình dưỡng da, không dừng lại ở đó, nắm được cách kết hợp thành phần phù hợp với nhu cầu da đang cần không những giúp tối ưu hóa công năng thành phần, mà còn giúp người dùng có thể linh hoạt điều chỉnh một cách phù hợp nhất với cá nhân, từ đó đem lại hiệu quả mong đợi khi sử dụng sản phẩm dưỡng da.

Kết hợp các hoạt chất dưỡng da phù hợp sẽ đem đến nhiều lợi ích khi dưỡng da so với việc chỉ dùng mỗi một hoạt chất

Các lưu ý quan trọng khi kết hợp thành phần dưỡng da

Khi bắt đầu kết hợp các thành phần, theo nguyên tắc chung, chúng ta nên thoa từng sản phẩm theo thứ tự kết cấu từ lỏng (như lotion, toner) tới kết cấu đặc, nặng hơn (như serum, dầu dưỡng) để đảm bảo tất cả các hoạt chất có trong sản phẩm thẩm thấu tốt trên da mà không gây giảm hiệu quả hoặc bít tắc. Tuy nhiên, không phải thành phần nào cũng có thể kết hợp với nhau. Những bộ đôi hoạt chất đặc trị không phù hợp để kết hợp cùng nhau có thể khiến tổn thương hàng rào bảo vệ da. 

Mặt khác, nếu kết hợp hai thành phần khác biệt quá lớn về độ pH, hiệu quả cộng hưởng có thể bị giảm thiểu hoặc gây phản ứng không mong muốn (điển hình như Vitamin C và Niacinamide). Để kết hợp các hoạt chất một cách an toàn, chúng ta nên tuân thủ những quy tắc sau đây:

- Trước hết, tìm hiểu kỹ về sản phẩm và các hoạt chất mà bạn có ý định sử dụng. Tìm hiểu sự tương thích của các thành phần khác nhau được sử dụng cho các vấn đề về da khác nhau.

- Dựa trên công thức từng sản phẩm để có cách kết hợp phù hợp, đảm bảo mức độ thẩm thấu tốt trên da.

- Nắm rõ về công dụng từng thành phần để lựa chọn kết hợp đúng vấn đề da phù hợp.

Kết hợp các thành phần chăm sóc da cần một số quy tắc nhất định

Trong khi một số thành phần chăm sóc da hoạt động giảm tác dụng của nhau hoặc gây kích ứng da khi kết hợp, những cặp thành phần khác có thể tăng cường tác dụng của nhau. Phần tiếp theo sẽ đề cập đến những sự kết hợp thành phần sẽ mang lại hiệu quả kỳ diệu tùy theo từng nhu cầu trên làn da của bạn. 

2. Các cặp hoạt chất cộng hưởng lợi ích khi kết hợp với nhau

2.1. Salicylic Acid và Niacinamide: Giảm thiểu vẻ ngoài lỗ chân lông, điều tiết sản xuất bã nhờn.

Niacinamide hoạt động đặc biệt hiệu quả khi kết hợp với Salicylic Acid. Cả hai đều có tác dụng chống lão hóa và chống mụn trứng cá và bảo vệ da khỏi tác hại từ tia cực tím [1] [2]. Salicylic Acid có thể cải thiện các dấu hiệu lão hóa da sớm bằng cách hỗ trợ tăng sinh collagen, cải thiện chất lượng của các sợi đàn hồi trong cấu trúc da và giúp lỗ chân lông thông thoáng, săn chắc để có làn da mịn màng hơn [3]. 

Niacinamide mang lại những lợi ích tương tự [4], tuy nhiên, hoạt chất này được bổ sung thêm khả năng làm giảm mẩn đỏ và ngăn ngừa rối loạn sắc tố, cũng như cải thiện chức năng hàng rào bảo vệ da [2].

Lỗ chân lông to chịu tác động bởi hai yếu tố chính: sự tăng tiết bã nhờn và giảm thiểu collagen cùng độ đàn hồi của da. Các nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra rằng sự kết hợp của acid salicylic và niacinamide có thể làm giảm đáng kể khả năng tiết bã nhờn trên bề mặt và kích thước lỗ chân lông sau 12 tuần sử dụng [2] .

Sử dụng BHA và Niacinamide giúp kiểm soát tiết dầu trên da

2.2. Salicylic Acid và Retinol: Cải thiện kết cấu da, trị mụn, chống lão hoá

Cả Salicylic Acid và Retinol đều làm tăng sinh tế bào da nhưng theo những cách khác nhau. Retinol kích thích sản sinh các tế bào da mới và làm tăng tốc độ các tế bào này di chuyển lên bề mặt da để đào thải - hay còn gọi là kích thích quá trình thay mới tế bào (cell turnover). Ngược lại, Salicylic Acid hoạt động trên bề mặt da để phá vỡ các liên kết giữa các tế bào da chết với nhau, giúp chúng bong ra nhanh hơn. 

- Một nghiên cứu lâm sàng [5] cho thấy rằng việc sử dụng sữa rửa mặt chứa Salicylic kèm serum chứa retinol có khả năng dung nạp tốt và cải thiện các dấu hiệu của tác hại từ ánh nắng mặt trời (nếp nhăn, vết chân chim, v.v.).

- Retinol cũng đã được kiểm chứng dùng sau Salicylic Acid để cải thiện kết cấu da và có thể cải thiện tình trạng mụn sau 4 tuần sử dụng [6,7]. 

Sự kết hợp giữa Retinol và BHA giảm thiểu và ngăn ngừa hữu hiệu tình trạng mụn

2.3. Niacinamide và Retinol: Chống lão hóa, giảm thâm sạm và vết thâm

Niacinamide là một thành phần chăm sóc da giúp làm giảm các dấu hiệu lão hóa, sạm màu và các vết thâm. Retinol có những lợi ích tương tự, nhưng mạnh hơn niacinamide, tuy nhiên, Retinol có nhược điểm là khả năng gây kích ứng, mẩn đỏ và khô da. Kết hợp Niacinamide giúp làm giảm thiểu những nhược điểm Retinol gây ra - bởi Niacinamide giúp tăng cường quá trình hydrat hóa của da. 

Ngoài ra, Niacinamide có khả năng ổn định chức năng hàng rào bảo vệ da, giảm lượng nước bị thất thoát qua da (TEWL - Transepidermal Water Loss) và tăng tổng thể độ ẩm của da. Nghiên cứu năm 2017 [8] nhận thấy rằng một loại kem retinol với các thành phần dưỡng ẩm, bao gồm niacinamide, ít gây kích ứng hơn một công thức chỉ có retinol. Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng các công thức có chứa cả niacinamide và retinol có lợi cho hàng rào bảo vệ da và ít tác dụng phụ hơn [7].

Retinol và Niacinamide là bộ đôi dưỡng da căng bóng, chống lão hoá hiệu quả

2.4. AHA + Hydroquinone: Cải thiện bề mặt da, sáng da trị thâm nám

AHAs là nhóm acid tự nhiên có tác dụng phá vỡ bề mặt sừng hóa trên da, từ đó có tác dụng tẩy tế bào chết, điều trị mụn nhẹ và đặc biệt cải thiện kết cấu bề mặt, giảm sự xuất hiện của sẹo mụn và thâm nám. 

Hydroquinone được xem là phương pháp điều trị tăng sắc tố da tiêu chuẩn, “tiêu chuẩn vàng” của hoạt chất điều trị rối loạn sắc tố. Bằng cách ức chế sự hình thành Melanin thông qua việc ức chế enzyme tyrosinase - một trong những enzyme có tác dụng tổng hợp ra melanin tạo sắc tố da, Hydroquinone tác dụng trị nám ở lớp sâu hơn của da (tầng tế bào). 

Trong khi Hydroquinone điều trị tăng sắc tố ở cấp độ tế bào, AHA cải thiện thâm nám và kết cấu bề mặt da. AHA khi được kết hợp với Hydroquinone giúp tối đa hóa khả năng trị thâm và nám chân sâu nhanh hơn rõ rệt. Hơn nữa, các đặc tính chống oxy hóa của AHA cũng giúp ổn định hydroquinone, hạn chế sản phẩm bị oxy hoá [9].

AHA và Hydroquinone sẽ cải thiện rõ rệt tình trạng da sạm, nám

2.5. Tretinoin + Hydroquinone: Đặc trị nám, tái tạo da, chống lão hóa

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiện tượng tăng sắc tố da chính là hoạt động không bình thường của tế bào sắc tố Melanin. Melanin chính là yếu tố quyết định màu sắc làn da, khi lượng Melanin được sản sinh quá mức tại những điểm nhất định trên da dưới tác động ngoại cảnh, nội tiết tố,... thì hiện tượng tăng sắc tố da sẽ hình thành, gây ra những mảng da sậm màu, có màu nâu nhạt hoặc đen. Do đó, để điều trị tăng sắc tố da, điều quan trọng chính là kiểm soát lượng Melanin dưới da. 

Bản thân Tretinoin và Hydroquinone đều là những thành phần có hiệu quả trong điều trị sắc tố, kể cả khi sử dụng riêng lẻ. Nhưng nhờ vào các cơ chế hoạt động khác nhau của chúng mà sự kết hợp giữa Tretinoin và Hydroquinone sẽ bổ trợ cho nhau một cách hoàn hảo, giúp tăng cường khả năng điều trị, mang lại hiệu quả tối ưu trên da [10]

Công thức kết hợp Tretinoin và Hydroquinone dựa trên công thức Kligman là công thức trị nám nổi tiếng và vẫn duy trì độ hiệu quả cao nhất đến hiện tại

Cụ thể hơn, Hydroquinone ức chế sự hình thành Melanin thông qua việc ức chế enzyme tyrosinase - một trong những enzyme có tác dụng tổng hợp ra melanin tạo sắc tố da. Trong khi Tretinoin hoạt động bằng cách phân tán và loại bỏ các hạt sắc tố Melanin tồn tại trong lớp tế bào đáy sâu nhất của thượng bì (hay còn gọi là lớp tế bào cơ bản - basal layer), nhờ vậy mà rối loạn sắc tố (dyspigmentation) có thể được cải thiện đáng kể. 

Ngoài ra, Tretinoin còn làm giảm hoạt động của các tế bào melanocytes, cũng như tạo điều kiện cho Hydroquinone thâm nhập vào da sâu hơn bằng cách tăng cường tốc độ sừng hóa của các tế bào Keratinocytes, giúp cho việc loại bỏ tế bào sắc tố diễn ra hiệu quả, đồng thời ngăn ngừa hiện tượng oxy hóa Hydroquinone có thể xảy ra. Hai hoạt chất này phối hợp, bổ trợ lợi ích cho nhau hoạt động tốt hơn, và nhờ đó trở thành công thức vô cùng nổi tiếng được các bác sĩ da liễu sử dụng trong chỉ định điều trị rối loạn sắc tố, đặc biệt là bệnh lý nám. 

Tretinoin kết hợp Hydroquinone là công thức trị nám tối ưu tính đến thời điểm hiện tại

2.6. Coenzyme Q10 + EGF: chống lão hóa, tăng sinh tế bào

EGF là yếu tố tăng trưởng biểu bì, một protein tự nhiên trong da giúp thúc đẩy tổng hợp ADN, đẩy nhanh tốc độ tái tạo và tái tạo biểu bì da, kích thích sản xuất collagen, ngăn ngừa sự hình thành các vết nhăn, vết chân chim và nếp nhăn. 

Tương tự, Coenzyme Q10 (CoQ10) là một phân tử hữu cơ hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh nhất, chống lão hóa da và chữa lành vết thương hiệu quả. Tuy nhiên, nồng độ của cả EGF và Coenzyme Q10 của cơ thể sẽ giảm trong quá trình lão hóa. Vì vậy, cần phải bổ sung từ bên ngoài để phục hồi làn da bị tổn thương, đặc biệt là lớp thượng bì da. 

Tương đồng và bổ trợ nhau về lợi ích trên da, kết hợp Coenzyme Q10 giúp tăng cường các yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi tự nhiên (EGF), ghi nhận tiềm năng lớn trong việc sửa chữa làm chậm quá trình lão hóa [11,12,13].

Gel ngừa sẹo giàu Peptides Scar Refining Gel kết hợp Coenzyme Q10 và yếu tố tăng trưởng có khả năng thúc đẩy mạnh khả năng phục hồi

Tổng kết

Có nhiều cặp thành phần kết hợp sẽ giúp nâng cao hiệu quả đặc trị trên da. Mỗi làn da đều có những vấn đề khác nhau, vậy nên không thể theo những công thức chung mà cần tìm hiểu, tận dụng sự cộng hưởng này để có thể giải quyết triệt để các vấn đề da khác nhau:

- Salicylic Acid và Niacinamide: Giảm kích thước lỗ chân lông, giảm sản xuất bã nhờn cho da dầu mụn.

- Salicylic Acid và Retinol: Cải thiện kết cấu da, trị mụn.

- Niacinamide và Retinol: Chống lão hóa, giảm thâm sạm và các tác dụng không mong muốn của Retinol trên da

- AHA + Hydroquinone: Cải thiện bề mặt da, sáng da, trị thâm nám

- Tretinoin + Hydroquinone: Đặc trị nám, tái tạo da và chống lão hóa

- Coenzyme Q10 + EGF: chống lão hóa, tăng sinh tế bào và tăng cường hàng rào bảo vệ da tự nhiên.

SẢN PHẨM GỢI Ý

1. Serum cấp nước, dưỡng ẩm, phục hồi da Obagi Daily Hydro-Drops

2. Dung dịch chứa BHA tẩy da chết, giảm mụn, kháng viêm Obagi Clenziderm MD Pore Therapy

3. Kem dưỡng chống lão hoá, ngừa mụn, ngừa nếp nhăn OBAGI360 Retinol 0.5%

4. Kem dưỡng chống lão hoá, ngừa mụn, ngừa nếp nhăn OBAGI360 Retinol 0.1%

5. Kem trị mụn, chống lão hoá, giảm nếp nhăn OBAGI Tretinoin 

6. Kem làm sáng da, chống lão hóa Obagi Nu-Derm Clear Fx 

7. Kem làm sáng da, trị thâm nám Obagi Nu-derm Blender #5

Tài liệu tham khảo:

1. Kornhauser, A., Coelho, S. & Hearing, V. (2010). ‘Applications of hydroxyl acids: classification, mechanisms, and photoactivity’, Clin Cosmet Investig Dermatol, 3, 135-142. 

2. Berson, D., Osborne, R., Oblong, J., Hakozaki, T., Jonson, M. & Bissett, D. (2014). ‘Chapter 10: Niacinamide: A topical vitamin with wide-ranging skin appearance benefits’, Cosmeceuticals and Cosmetic Practice: First Edn. John Wiley & Sons ltd.

3. Green, B. (2005). ‘After 30 years…the future of hydroxyacids’, J Cosmet Dermatol., 4(1), 44-45. 

4. Bissett, D., Oblong, J. & Berge, C. (2006). ‘Niacinamide: A B Vitamin that Improves Aging Facial Skin Appearance’. Dermatologic Surgery, 31(1)

5. Katz, B. E., Lewis, J., McHugh, L., Pellegrino, A., & Popescu, L. (2015). The Tolerability and Efficacy of a Three-product Anti-aging Treatment Regimen in Subjects with Moderate-to-severe Photodamage. The Journal of clinical and aesthetic dermatology, 8(10), 21–26.

6. Arif T. (2015). Salicylic acid as a peeling agent: a comprehensive review. Clinical, cosmetic and investigational dermatology, 8, 455–461. https://doi.org/10.2147/CCID.S84765

7. Mukherjee, S., Date, A., Patravale, V., Korting, H. C., Roeder, A., & Weindl, G. (2006). Retinoids in the treatment of skin aging: an overview of clinical efficacy and safety. Clinical interventions in aging, 1(4), 327–348. https://doi.org/10.2147/ciia.2006.1.4.327

8. Lee T, Friedman A. Skin barrier health: regulation and repair of the stratum corneum and the role of over-the-counter skin care. J Drugs Dermatol. 2017;16(1 Suppl 2):1047-1051.

9. Cutislaserclinics. How to lighten the skin with Hydroquinone, Aha and laser.

10. Ayunin Q, Miatmoko A, Soeratri W, Erawati T, Susanto J, Legowo D. Improving the anti-ageing activity of coenzyme Q10 through protransfersome-loaded emulgel. Sci Rep. 2022 Jan 18;12(1):906. doi: 10.1038/s41598-021-04708-4. PMID: 35042910; PMCID: PMC8766480.

11. Choi, Jae-Sun & Park, Shi-Young & Yi, Eui-Yeun & Kim, Yung-Jin & Jeong, Joo-Won. (2011). Coenzyme Q10 Decreases Basic Fibroblast Growth Factor (bFGF)-Induced Angiogenesis by Blocking ERK Activation.

12. Alehagen, U., Aaseth, J.O., Alexander, J., Brismar, K., & Larsson, A. (2020). Selenium and Coenzyme Q10 Supplementation Improves Renal Function in Elderly Deficient in Selenium: Observational Results and Results from a Subgroup Analysis of a Prospective Randomised Double-Blind Placebo-Controlled Trial. Nutrients, 12.