HIỂU VỀ NẾP NHĂN VÀ CÁCH GIỮ GÌN LÀN DA TƯƠI TRẺ
Làn da tươi trẻ và khỏe mạnh luôn là mục tiêu hàng đầu mà nhiều người hướng đến trong quá trình chăm sóc sắc đẹp làn da. Thế nhưng lão hóa và biểu hiện rõ rệt nhất của lão hóa - nếp nhăn là tiến trình tự nhiên mà con người không thể nào tránh khỏi. Vậy làm thế nào để hạn chế những biểu hiện của lão hóa, ngăn chặn lão hóa sớm và duy trì được làn da căng sáng, rạng rỡ? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về nếp nhăn, hiểu rõ về nguyên nhân gây ra chúng và cách giữ gìn làn da tươi trẻ qua bài viết bên dưới nhé!
1. Mối liên hệ giữa nếp nhăn và quá trình lão hóa
Lão hóa là quá trình sinh học phức tạp bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nội sinh như di truyền, quá trình trao đổi tế bào, hormone, quá trình chuyển hóa và yếu tố ngoại sinh như ánh sáng mặt trời, môi trường ô nhiễm, ion hóa, hóa chất, độc tố. [1]
Các yếu tố này sẽ góp phần tạo ra những thay đổi tích lũy về cấu trúc, sinh lý cũng như sự thay đổi liên quan đến quá trình tiến triển ở từng lớp da và vẻ ngoài của làn da, đặc biệt đối với làn da thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời.
Cụ thể, những thay đổi sau có thể diễn ra trên da khi lão hóa [1]:
• Làm chậm quá trình đổi mới tế bào, khiến da khô hơn và mỏng manh hơn.
• Giảm sản xuất và chất lượng Collagen và Elastin ở lớp trung bì dẫn đến mất đi độ săn chắc, đàn hồi và khả năng phục hồi da.
• Thoái hóa Collagen và Elastin bởi enzyme Matrix Metalloproteinase (MMP), được kích hoạt bởi bức xạ tia cực tím, tình trạng viêm và stress oxy hóa.
• Giảm nồng độ và khả năng phân phối Hyaluronic acid, chất dưỡng ẩm nội sinh có tác dụng giữ nước trong da.
• Giảm lưu lượng máu và oxy cho da, làm giảm khả năng chữa lành và tái tạo của da.
• Hàm lượng chất béo và thể tích mô dưới da giảm, dẫn đến da bị chảy xệ và rỗng.
Trong đó, nếp nhăn là một trong những dấu hiệu lão hóa dễ thấy nhất trên da. Chúng là những nếp gấp xuất hiện trên da, được hình thành khi có sự suy giảm của các thành phần cấu trúc da, như Collagen loại VII (Col-7), Elastin và Glycosaminoglycan. Các yếu tố này giúp duy trì độ đàn hồi và độ ẩm của da. Khi chúng bị phá hủy hoặc giảm sản xuất, da trở nên khô và chùng nhão. Ngoài ra, sự co thắt của các cơ dưới da cũng gây ra nếp nhăn khi chúng tạo ra những nếp gấp lặp đi lặp lại trên bề mặt da. [2]
2. Phân biệt các loại nếp nhăn
Nếp nhăn thường được phân thành 3 loại chính: nếp nhăn tĩnh, nếp nhăn động và rãnh nhăn. [3]
Nếp nhăn động (Dynamic wrinkles) được gây ra bởi các cử động lặp đi lặp lại trên khuôn mặt, chẳng hạn như mỉm cười, cau mày hoặc nheo mắt. Chúng xuất hiện dưới dạng những đường hoặc nếp nhăn trên trán, giữa lông mày (glabella), quanh mắt (vết chân chim - crow's feet), trên mũi (đường thỏ - bunny lines) hoặc quanh miệng (rãnh cười - smile line). Các nếp nhăn động dễ nhận thấy hơn khi các cơ co lại. chúng có thể tồn tại vĩnh viễn theo thời gian do da mất đi tính đàn hồi.
Nếp nhăn tĩnh (Static wrinkles) là do lão hóa nội tại và các yếu tố bên ngoài làm tổn thương da. Chúng xuất hiện dưới dạng các đường hoặc rãnh nhăn trên bất kỳ bộ phận nào trên khuôn mặt hoặc cơ thể tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc các tác nhân gây ô nhiễm khác từ môi trường xung quanh. Các nếp nhăn tĩnh có thể nhìn thấy ngay cả khi các cơ được thư giãn. Chúng có xu hướng sâu hơn và rõ rệt hơn các nếp nhăn động.
Các rãnh nhăn (Wrinkle folds) là do trọng lực và sự mất thể tích của mô dưới da. Chúng xuất hiện dưới dạng da chảy xệ hoặc chảy xệ ở các vùng như má (nếp gấp mũi má), đường quai hàm (đường marionette) hoặc cổ (cổ gà tây). Các nếp nhăn hiện rõ hơn ở người lớn tuổi hoặc những người đã giảm cân đáng kể.
Phân biệt các loại nếp nhăn
3. Cách giảm thiểu, phòng ngừa nếp nhăn và giữ gìn làn da tươi trẻ
a. Sử dụng hoạt chất bôi ngoài có đặc tính chống lão hóa
Có hai nhóm tác nhân chính có thể được sử dụng làm thành phần kem chống lão hóa là chất chống oxy hóa và chất điều hòa tế bào. Các chất chống oxy hóa, chẳng hạn như Vitamin (Vitamin C, Vitamin E), Polyphenol và Flavonoid, làm giảm sự thoái hóa Collagen bằng cách giảm nồng độ gốc tự do trong các mô. Các chất điều hòa tế bào, chẳng hạn như Retinol, Peptide và các yếu tố tăng trưởng tế bào (GF), có tác động trực tiếp đến quá trình chuyển hóa Collagen và ảnh hưởng đến khả năng sản xuất Collagen của da. [4]
Vitamin C, Vitamin B3 (Niacinamide) và Vitamin E là những chất chống oxy hóa quan trọng nhất vì chúng có khả năng thẩm thấu vào da thông qua trọng lượng phân tử nhỏ. Vitamin C dạng L-ascorbic acid có trong dòng Obagi Professional-C đã được chứng minh là có tác dụng chống lão hóa da bằng cách kích thích sản xuất Collagen-1 và Collagen-3, cũng như các enzyme quan trọng để sản xuất Collagen và các chất ức chế ma trận Metalloproteinase (MMP). [5]
Tinh chất chống oxy hoá Obagi Professional-C Serum
Niacinamide điều chỉnh quá trình chuyển hóa và tái tạo tế bào, và được sử dụng ở nồng độ từ 5% như một chất chống lão hóa. [6] Điều này được chứng minh qua một số nghiên cứu của Bissett và cộng sự (2004) hay Kerscher và cộng sự (2017), người ta đã quan sát thấy sự cải thiện độ đàn hồi của da, ban đỏ và sắc tố sau 3 tháng điều trị tại chỗ. [6] [7]
Vitamin E (α-tocopherol) thường được sử dụng như một thành phần của các sản phẩm chăm sóc da với công dụng chống lão hóa, chống viêm và chống tăng sinh ở nồng độ từ 2% đến 20%. Nó có tác dụng làm mịn da và tăng khả năng duy trì độ ẩm của lớp sừng, đẩy nhanh quá trình biểu mô hóa và góp phần bảo vệ da trước ánh sáng. Tác dụng không mạnh bằng vitamin C và B3. [8]
Các chất điều hòa tế bào, chẳng hạn như các dẫn xuất Vitamin A, Polypeptide và chiết xuất thực vật, tác động trực tiếp lên quá trình chuyển hóa Collagen, kích thích sản xuất Collagen và các sợi đàn hồi.
Vitamin A và các dẫn xuất của nó như Retinol, Retinaldehyde và Tretinoin có thể kích thích quá trình sinh tổng hợp Collagen và làm giảm sự biểu hiện của MMP 1 (Collagenase 1). Hiện tại, Retinol là chất thường được sử dụng làm hợp chất chống lão hóa và so với Tretinoin thì ít gây kích ứng da hơn. Retinol đã được chứng minh có tác dụng tích cực không chỉ đối với bên ngoài mà còn đối với lão hóa da nội tại và có tác động tích cực mạnh mẽ đến quá trình chuyển hóa Collagen. [9] Tretinoin, một loại Retinoid thế hệ đầu tiên, được chấp thuận sử dụng như một phương pháp điều trị chống lão hóa ở nồng độ 0,05% tại Hoa Kỳ. Nó đã được chứng minh là có thể làm giảm các dấu hiệu lão hóa da sớm do tia cực tím gây ra, chẳng hạn như nếp nhăn, mất độ đàn hồi và sắc tố da.
Kem chống lão hóa Obagi Retinol 1.0 chứa 1% Retinol tinh khiết, kết hợp cùng các hoạt chất dưỡng ẩm, phục hồi da như Coenzyme Q10, Vitamin E, Hyaluronic acid, giúp thúc đẩy quá trình thay mới tế bào, đem lại kết cấu da mịn màng, giảm thiểu vẻ ngoài của nếp nhăn, rãnh sâu, cũng như cải thiện tông da không đều màu, giúp tổng thể làn da rạng rỡ, trẻ trung hơn. Đặc biệt, công nghệ Entrapped Retinol có trong sản phẩm giúp giải phóng Retinol từ từ trên da, giảm thiểu kích ứng.
c. Peel da
Lột da hóa học là phương pháp lột tẩy da sử dụng hóa chất dựa trên cơ chế tái tạo và sửa chữa sau tình trạng viêm biểu bì và trung bì của da. Độ sâu của quá trình bong tróc không chỉ phụ thuộc vào chất được sử dụng mà còn phụ thuộc vào nồng độ, độ pH của dung dịch và thời gian áp dụng. Các acid thường được sử dụng trong peel da như Glycolic acid, Salicylic acid, Lactic acid,...
Trong thí nghiệm của Brown và cộng sự (1960) đã cho thấy các thay đổi về da đã được báo cáo sau vài tuần: cấu trúc biểu bì trở lại bình thường, tế bào hắc tố phân bổ đồng đều, tế bào đáy chứa các hạt Melanin nhỏ phân bố đồng đều, độ dày của màng đáy đồng nhất, ở lớp hạ bì xuất hiện một dải Collagen dưới biểu bì mới, các sợi đàn hồi tạo thành mạng lưới mới, thường song song với mạng lưới Collagen. [10]
Peel da tùy thuộc vào mức độ peel nông, peel trung bình hay peel sâu mà tác dụng mang lại cũng khác nhau. Peel nông gia tăng hoạt động của enzyme lớp biểu bì, dẫn đến phân hủy biểu bì và tẩy da chết. Peel da trung bình gây ra sự đông tụ của Protein màng tế bào, phá hủy các tế bào của lớp biểu bì và tùy thuộc vào nồng độ. Lột sâu làm đông tụ Protein và tạo ra sự phân hủy biểu bì hoàn toàn, tái cấu trúc lớp cơ bản và phục hồi cấu trúc da. Độ sâu của peel tương quan với các tác dụng phụ tiềm ẩn, như tăng sắc tố, sạm da do ánh nắng, nguy cơ nhiễm trùng sau phẫu thuật. [4]
Bộ peel tái cấu trúc nền da Obagi Clinical Blue Brilliance Triple Acid Peel
d. Chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng lành mạnh
Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất và axit béo thiết yếu có thể giúp nuôi dưỡng và bảo vệ làn da từ bên trong. Chất chống oxy hóa có thể giúp chống lại các gốc tự do gây tổn thương oxy hóa cho tế bào da. Các vitamin như phức hợp A, C, E và B có thể giúp kích thích tổng hợp collagen, tăng cường chữa lành vết thương, giảm viêm và cải thiện kết cấu da. Các khoáng chất như kẽm, đồng và sắt có thể giúp điều chỉnh các chức năng của tế bào, hỗ trợ hệ thống miễn dịch và ngăn ngừa nhiễm trùng. Các axit béo thiết yếu như Omega-3 và Omega-6 có thể giúp duy trì độ ẩm, độ đàn hồi và chức năng rào cản của da. [11]
